Փորձագիտական եզրակացությունը պետք է լինի հավաստի, հիմնավորված, համեմատելի եւ թույլատրելի։ Դրանից է կախված նրա որակը։ Եթե կիրառվում են համաշխարհային ճանաչում ունեցող գիտական մեթոդներ եւ փորձագիտական մեթոդիկաներ, ժամանակին ստուգվում է սարքավորումների չափաբերումները եւ փորձագետները հետեւում են միջազգային ստանդարտներին, ապա փորձագիտական սխալների աստիճանը կլինի նվազագույնը։ Ինչքան շատ են կիրառվում օբյեկտիվ մեթոդներ, այնքան քիչ է սուբյեկտիվ մոտեցման տեղը եւ, որպես հետեւանք, սխալների հնարավորությունը։ Սակայն, իհարկե, ոչ ոք ապահովագրված չէ դրանցից։

Բյուրոն այսօրվա դրությամբ արտասահմանից պատվերներ չունի։ Դա, այլ հարցերի թվում, կապված է նաեւ դատավարական նորմերի, տարբեր երկրների համապատասխան գերատեսչությունների՝ նախաքննական փուլում դատախազությունների, իսկ դատական փուլում վերաքննիչ դատարանների միջեւ պայմանագրերի կնքման անհրաժեշտության հետ։ Սակայն, անգամ պայմանագրերի բացակայության պայմաններում, կատարված փորձաքննությունները կարող են հանդես գալ մասնագիտական կարծիքի կարգավիճակով միջազգային հանցավորության գործերով, օրինակ, թմրանյութերի, կեղծ տարադրամների։ Լավ փորձաքննությունը լավ քննության գրավականն է։

Բյուրոյի փորձագետները ծայրահեղ ծանրաբեռնված են։ Աշխատանքները շատ են եւ խոսքը չի գնում միայն քանակության մասին։ Ամեն տարի ավելանում են նեղ մասնագիտացումները։ Ինչքան դրանք շատ են, այնքան լայն է ապացուցողական բազայի ընդգրկումը, դրա հիմնավորվածությունը։ Մի կողմից դա լավ է, քանի որ ազդում է քննության ապացուցողական բազայի վրա, իսկ մյուս կողմից՝ ավելանում է աշխատանքների ծավալը։

Ինչ վերաբերվում է փորձաքննության եւ քննության տեւողության կապին, ապա այդպիսի կապը միշտ չէ որ առկա է։ Լինում են դեպքեր, երբ արագությունը կապված է տեխնոլոգիայից՝ կան փորձաքննության տեսակներ, որոնց ընթացքում օգտագործվող տեխնոլոգիաները թույլ չեն տալիս դրանք արագ ավարտել։ Բացի դրանից, ոչ հաճախ փորձագետները փորձաքննությունը նախաձեռնողին միջնորդում են լրացուցիչ նմուշների եւ նյութերի ներկայացման վերաբերյալ։ Եվ մինչեւ այն հասնում է հասցեատիրոջը, մինչեւ լրացուցիչ նմուշները եւ նյութերը տրամադրվում են փորձագետներին, գործընթացն առաջ չի շարժվում։ Կարող են լինել նաեւ սեզոնային պատճառներ, օրինակ, շինարարատեխնիկական փորձաքննության ժամանակ ձյան մետրանոց շերտի հետ ոչինչ անել հնարավոր չէ։

Դատական փորձաքննությունների հետ մեկտեղ, որոնք կատարվում են պետպատվերի շրջանակներում, Բյուրոն իրականացնում է նաեւ արտադատական՝ պայմանագրային փորձաքննություներ։ Ցանկացածը կարող է դիմել եւ պայմանագրի հիման վրա պատվիրել փորձաքննություն, եթե դրա շրջանակներում ներկայացնում է տեխնիկական առաջադրանքը։ Դա անվանվում է փորձագիտական հետազոտություն, որը եւս ոչ վատ լծակ է հանդիսանում մարդու, քաղաքացու իրավունքների պաշտպանության՝ ճշմարտության բացահայտման, հետագա գործողությունների որոշման եւ այլնի համար։ Սակայն այս դեպքում ներկայացված նյութերի համար պատասխանատվությունը կրում է ինքը պատվիրատուն։ Դատարանում այն կարող է հաշվի առնվել որպես մասնագետի կարծիք։ Դեպքերը տարբեր են, սկսած համակարգչի հավաքման ստուգումից եւ ավարտելով վերանորոգմանը հասցված վնասի գնահատմամբ։ Չեմ կարող ասել, որ հաճախ են դիմում։ Ցավոք սրտի, իրենց իրավունքների գիտական մեթոդներով պաշտպանության մշակույթը դանդաղ է զարգանում, ընդ որում՝ ոչ միայն մեր մոտ։ Սակայն զարգացած երկրներում տվյալ մեխանիզմն էական դեր է խաղում։ Այդպիսի փորձաքննությունների արժեքը Հայաստանում բարձր չէ, քան Ռուսաստանում կամ Վրաստանում, եւ նույնիսկ ցածր է։

Փորձաքննությունների, տեխնիկական փորձարկումների, տարբեր վերլուծական հետազոտությունների հնարավորությունների, ինչ կարողանում եւ կատարում է Բյուրոն, ճիշտ լուսաբանումն անհրաժեշտ է, որպեսզի բնակչությունը եւ տնտեսվարող սուբյեկտներն իմանան, որ Բյուրո կարելի են դիմել եւ տարբեր գիտական մեթոդների օգնությամբ պաշտպանել իրենց իրավունքները։

Բացի այդ, Բյուրոյի գործունեությունը կարեւոր է հանցավորության կանխարգելման համար։ Գիտական հիմնավորված տեխնոլոգիաները եւ հզոր, հագեցված փորձագիտական կառույցների առկայությունը հանդիսանում են որակյալ քննության գրավականը։ Ի վերջո, գոյություն ունեն պատժի անխուսափելիություն եւ անմեղության կանխավարկած հասկացությունները։ Եթե հանցավոր հանրությունը գիտի, որ կան նմանատիպ կառույցներ, որոնք կարող են օգնել քննությանը եւ դատարանին բացահայտել նենգ հանցագործությունները, ապա, իհարկե, քիչ հավանական է, որ կգնան տարբեր տեսակի իրավախախտումների։ Մյուս կողմից, դա ոչ պակաս կարեւոր է ճշմարտության հաղթանակի, նաեւ անմեղության ապացուցման առումով։

Ֆիզիկատեխնիկական հետազոտությունների եւ քիմիական փորձաքննությունների բաժնի լաբորատորիա։ Քրոմատոգրաֆ։ Մասս սպեկտրամետր։ Ռենտգեն-ֆլյուորեսցենտ անալիզատոր։

Փաստաթղթաբանական փորձաքննությունների բաժանմունքի լաբորատորիա։ Օրինակ, եթե դուք ինչ-որ բան եք գրել նոթատետրի մեջ, փորձագետը կարող է ոչ միայն որոշել երբ է կատարվել գրառումը, այլեւ, եթե այնուհետեւ ինչ-որ մեկը պոկել է այդ թերթը, կարդալ գրառումը մի քանի թերթի «խորությամբ», ինչպես նաեւ հայտածել թերթը պոկած անձի մատնահետքերը։ Բաժանմունքում առկա են 120-130 երկրների փաստաթղթերի նմուշներ, ինչպես նաեւ թանաքների նմուշների տվյալների բազա։

Հրաձգարան՝ ձգաբանական փորձաքննությունների կատարման համար։

Ուսումնակրթական բաժին, որտեղ ՀՀ գլխավոր դատախազության հետ կնքված պայամանգրի հիման վրա իրավապահ մարմինների (բացառությամբ՝ ազգային անվտանգության ծառայության) աշխատակիցներն անցնում են 10-օրյա վերապատրաստման դասընթացներ։ Բացի դրանից, կազմակերպվում են արտագնա դասընթացներ զորամասերի սպայական անձնակազմերի համար։

Համակարգչատեխնիկական փորձաքննությունների բաժին։ Այն միակն է Հայաստանում։ Բաժնում իրականացվում են հետազոտություններ հիմնական 4 ուղղություններով՝ ցանցային հանցագործությունների բացահայտում (համացանց եւ լոկալ ցանցեր), համակարգչային ծրագրերի ստուգում՝ դրանք լիցենզավորված լինելու հանգամանքի պարզման նպատակով, համակարգչային սարքերի հետազոտում եւ տեղեկատվության վերականգնում։ Ընդ որում, բաժինն ի վիճակի է վերականգնել տեղեկատվությունը նույնիսկ, եթե համակարգիչը մի քանի անգամ ֆորմատավորվել է։ Լաբորատորիայում առկա են նաեւ տարբեր բնույթի քրեագիտական հարմարանքներ։ Օրինակ, բանկային քարտերից տեղեկատվության ընթարցման համար նախատեսված դյուրակիր սարքը, որը կարող է պահել շուրջ 2.5 հազար քարտերի տվյալներ։

Դատաբժշկական փորձաքննությունների բաժին։ Փորձագետները տարվա ընթացքում կատարում են 300-400 փորձաքննություններ։

news.am

28 Դեկտեմբեր 2016